Bloemkool, sperziebonen en kaassaus. Ze zijn pas compleet met onze favoriete smaakmaker in de winterse keuken: nootmuskaat. Een kruidig specerij dat heel goed voor je is. Tenzij je er te veel van neemt, want dan is het schadelijk. Of zelfs gevaarlijk.
Maar eerst: waar komt nootmuskaat vandaan?
Dit specerij groeit aan de Muskaatboom (Myristica fragrans) en is geboren en getogen op de Banda Eilanden en Molukken en later ingevoerd in Maleisië, Sri Lanka en de rest van Indonesië. De Muskaatboom houdt van een tropisch kustklimaat, want in een warme en vochtige omgeving groeit deze altijd-groene-boom het best en kan hij wel twintig meter hoog worden.
Er bestaan zowel mannelijke als vrouwelijke exemplaren – de boom is dus tweehuizig. En alleen het vrouwtje produceert gelige vruchten met binnenin een grote pit (noot). Dat is de muskaatnoot. Als die vruchten rijp zijn en openbarsten komt de noot los en wordt hij geoogst en gedroogd. En is hij klaar voor consumptie.
Wat is nootmuskaat?
Het poeder wat van de pit komt is uiteindelijk de specerij zoals wij het kennen. Echte liefhebbers kopen de hele pit en schaven de specerij er zelf af met een nootmuskaatrasp. Maar de meeste mensen kopen het gewoon in de supermarkt als kant-en-klaar gemalen poeder. Het maakt eigenlijk niet zoveel uit voor welke vorm je kiest, want het smaakt altijd heerlijk warm en kruidig. Denk maar eens aan het overheerlijke bloemkoolsausje van oma bijvoorbeeld. Daar gaat altijd een snufje overheen.
Nootmuskaat is heerlijk in heel veel gerechten
Als je van de oer-Hollandse keuken houdt, is nootmuskaat echt je beste vriend. Een klein beetje over je sperziebonen, spruitjes, asperges of bloemkool zorgt namelijk al voor die fijne herkenbare smaak. Maar ook in sauzen doet nootmuskaat het goed: een bechamelsaus of authentieke kaasfondue is namelijk pas écht lekker met een beetje van dit fijne bruine poeder. En voeg het altijd pas op het laatste moment toe, want dan blijft de smaak het best behouden.
Het is dus lekker. Maar wat doet nootmuskaat met je lichaam?
Nou, best veel goeds! Het barst namelijk van de vitaminen en mineralen. Vooral vitamines B1, B3, B6 en B9 komen volop voor in nootmuskaat. En die zorgen er samen voor dat je genoeg energie hebt, je stofwisseling efficiënt werkt, je emoties goed worden gereguleerd en dat je immuunsysteem sterk blijft.
En aan mineralen is nootmuskaat ook heel rijk. De vijf belangrijkste zijn mangaan, zink, calcium, koper en magnesium. En die zijn weer goed voor je botten, je afweersysteem, een gezonde vochtbalans en bloeddruk en de vorming van witte en rode bloedlichamen. Nootmuskaat is dus hartstikke gezond.
In sommige culturen wordt nootmuskaat zelfs gebruikt als medicijn door zijn geneeskrachtige werking. Om beter te slapen en tegen misselijkheid bijvoorbeeld. Maar ook voor een betere stofwisseling en bij tandvleesproblemen. Dit is allemaal niet wetenschappelijk onderbouwd, maar het kan natuurlijk nooit kwaad om eens te kijken wat het voor jou kan doen.
En waar is nootmuskaat nog meer goed voor?
Omdat je maar een klein beetje nodig hebt voor een geweldige smaaksensatie, is nootmuskaat een perfecte vervanger voor zout. En dat geldt eigenlijk voor alle specerijen, want die zijn een prima alternatief om meer smaak te geven aan eindeloos veel gerechten.
En wist je dat nootmuskaat ook een uitstekende natuurlijke ongediertebestrijder is? Als je last hebt van mieren in huis, hoef je alleen maar wat poeder langs de plek waar ze binnenkomen te strooien om ze buiten te houden. Mieren vinden het namelijk zó vies dat ze het wel uit hun kleine hoofdje laten om nog naar binnen te komen.
Maar let wel op: nootmuskaat is giftig voor honden, katten en andere huisdieren. Zorg er dus altijd voor dat zij er niet mee in aanraking komen!
En te veel nootmuskaat is ook giftig voor mensen
In sommige specerijen zitten Allylalkoxybenzenen. Dat zijn plantengifstoffen die er van nature in voorkomen en waarvan je niet te veel mag eten. Er zijn vier soorten: Estragol, Methyleugenol, Safrol en Myristicine. En de laatste zit in nootmuskaat.
Strooi je een beetje nootmuskaat over een gerecht of gebruik je een beetje in een saus? Dan hoef je je absoluut geen zorgen te maken. Maar hou het daar wel bij, want al van twee theelepels nootmuskaat kun je vreselijke buikkrampen krijgen. Er is zelf een geval bekend van een jongetje van acht jaar dat is overleden aan te veel nootmuskaat. Het kan dus serieus gevaarlijk zijn.
En je kunt high worden van nootmuskaat
Als je er te veel van inneemt of besluit om nootmuskaat te roken, dan raak je onder invloed – je gaat hallucineren. Leuk, denken sommige mensen nu, maar dat is het niet. Want dat gevoel kan wel twee dagen aanhouden en wordt eigenlijk nooit als prettig ervaren.
En dat is niet het enige wat er met je gebeurt – je wordt ook misselijk, duizelig, krijgt hartkloppingen, diarree, hoofdpijn en een heel droge mond. En de dag erna word je gegarandeerd wakker met een flinke kater en een algeheel gevoel van malaise.
Niet doen dus! Gebruik het maar gewoon omdat een klein beetje in een gezond eetpatroon past. En omdat het heel erg lekker is.