Voel je je de laatste tijd anders? Misschien wordt je menstruatie onregelmatiger of merk je onverklaarbare vermoeidheid en stemmingswisselingen. Dit kunnen signalen zijn van de premenopauze - een fase die lastig te herkennen is omdat deze heel geleidelijk begint. En vaak schrijf je deze klachten eerder toe aan stress of je drukke leven. In deze blog ontdek je alles over de premenopauze en wat je kunt verwachten.
Wat is premenopauze?
Premenopauze is simpelweg de periode voordat je daadwerkelijk in de overgang komt. In deze eerste fase begint je lichaam langzaam minder vrouwelijke hormonen aan te maken, vooral oestrogeen en progesteron.
Dit natuurlijke proces is voor iedere vrouw anders. De een merkt er nauwelijks iets van, terwijl de ander flink wat klachten kan hebben. En omdat alles zo geleidelijk gaat, heb je misschien niet meteen door wat er aan de hand is. Je denkt waarschijnlijk eerst: "Ik ben gewoon moe door mijn drukke leven" of "Het is vast even een stressvolle periode."
Verschil tussen premenopauze en perimenopauze
Al die termen rondom de overgang zijn best verwarrend, toch? Laten we het simpel houden. Premenopauze is de eerste, vaak langere fase waarin je hormonen beginnen te veranderen maar je nog gewoon menstrueert. Daarna volgt de perimenopauze, de laatste 3-4 jaar voor de menopauze, met duidelijkere klachten en een onregelmatige cyclus.
De menopauze zelf is het moment waarop je 12 maanden geen menstruatie meer hebt gehad. En daarna begint de postmenopauze, de rest van je leven na de overgang.
Hoe lang duurt de premenopauze?
Hoe lang de premenopauze duurt verschilt enorm van vrouw tot vrouw. De meeste vrouwen zitten zo'n 5-10 jaar in deze fase, maar er zijn ook vrouwen die er sneller doorheen gaan of er juist langer over doen. Je lichaam bepaalt zelf het tempo dat het nodig heeft. Er bestaat dus niet zoiets als een normale tijdsduur: jouw ervaring is uniek en persoonlijk!
Leeftijd premenopauze: wanneer begint het?
De premenopauze heeft geen vaste startleeftijd. De meeste vrouwen merken de eerste tekenen tussen hun 40e en 45e, maar het kan ook later beginnen. Het is heel normaal dat dit proces per vrouw verschilt. Sommige vrouwen krijgen al rond hun 35e de eerste tekenen. Als je vóór je 40e veel overgangssymptomen ervaart, spreken we van vroegtijdige premenopauze. Dit komt soms door erfelijke factoren, roken of bepaalde medische behandelingen.
Wat zijn de premenopauze symptomen?
Je hormonen gaan behoorlijk schommelen in deze periode, en dat merk je aan verschillende klachten. Hieronder vind je de meest voorkomende premenopauze symptomen.
Veranderingen in je menstruatie
Je cyclus wordt ineens onvoorspelbaar: de ene keer komt je menstruatie eerder, dan weer later. Ook de hoeveelheid bloedverlies kan veranderen. Sommige vrouwen hebben ineens veel meer bloedverlies, bij anderen wordt het juist minder. Je kunt zelfs bloedverlies krijgen tussen je normale periodes door. Dat kan best verwarrend zijn als je zoiets niet gewend bent!
Lichamelijke symptomen
Ken je die verhalen over opvliegers? Die zijn niet overdreven! Tijdens de premenopauze kun je ineens overvallen worden door een golf van warmte die door je lichaam raast. Vooral 's nachts kan dit vervelend zijn en raak je misschien badend in het zweet wakker. Geen wonder dat je overdag moe bent!
Ook merk je misschien dat je intieme zone droger aanvoelt dan voorheen. Dit komt doordat je lichaam minder oestrogeen aanmaakt. Hierdoor kan intimiteit oncomfortabel of zelfs pijnlijk worden. Daarnaast kan je lichaam je op veel meer manieren verrassen tijdens de premenopauze:
- Hartkloppingen: ineens gaat je hart tekeer, zonder dat je gerend hebt. Deze hartkloppingen komen door schommelingen in je oestrogeenniveau die invloed hebben op je hartslag en bloeddruk.
- Haaruitval: als je steeds meer haar in je borstel aantreft, kan dat ook aan je hormonen liggen. De daling van oestrogeen kan je haargroei vertragen waardoor je haar dunner wordt.
- Slapeloosheid: je valt maar niet in slaap, ook al ben je bekaf. Dit komt vaak door een tekort aan progesteron, het hormoon dat je normaal helpt ontspannen.
- Pijnlijke borsten: net zoals vlak voor je menstruatie kunnen je borsten gevoeliger worden door een daling in progesteron.
- Hoofdpijn: als je ineens vaker hoofdpijn hebt of zelfs migraine, kun je daar je schommelende hormonen de schuld van geven.
- Duizeligheid: soms voel je je ineens licht in je hoofd. Dit komt door de hormonale invloed op je bloeddruk en bloedsuikerspiegel.
- Buikpijn: die opgeblazen buik of krampen? Ook dat kan een teken zijn dat je in de premenopauze zit, omdat hormonen invloed hebben op je spijsvertering.
Emotionele en mentale symptomen
Je hormonen beïnvloeden niet alleen je lichaam, maar ook je hoofd en hart. Het ene moment voel je je prima, het volgende moment huil je om een reclame of snap je niet waarom die kleine ergernis je zo boos maakt. Deze emotionele achtbaan kan behoorlijk verwarrend zijn, vooral als je normaal emotioneel stabiel bent.
Ook je denkvermogen kan veranderen. Ineens lijken je gedachten mistig - alsof je door een waas probeert te denken. Vrouwen noemen dit vaak 'brain fog', en het maakt concentreren een stuk lastiger. Daarnaast kun je somberder zijn dan normaal of zelfs een premenopauze depressie ervaren. En niet te vergeten: je zin in intimiteit kan afnemen, wat invloed kan hebben op je relatie.
Hoe de symptomen zich ontwikkelen: van 35 tot 40+
Geen enkel lichaam is hetzelfde. Toch zijn er bepaalde patronen in hoe premenopauze klachten zich ontwikkelen. Dit is wat je ongeveer kunt verwachten per leeftijdsfase.
Premenopauze vanaf 35 jaar
Als je al rond je 35e in de premenopauze komt, zijn de signalen vaak zo subtiel dat je ze makkelijk over het hoofd ziet. Je menstruatie komt misschien een paar dagen later of je voelt je wat emotioneler dan anders. Maar je wijt dit waarschijnlijk aan een drukke periode of wat extra stress. Je vruchtbaarheid kan al afnemen, terwijl alles aan de buitenkant nog 'gewoon' lijkt.
Premenopauze rond 38-40 jaar
Tegen je 40e worden de veranderingen moeilijker te negeren. Je merkt dat je cyclus echt anders verloopt dan voorheen. Misschien heb je vaker last van opvliegers of lig je 's nachts vaker wakker. Je stemmingswisselingen kunnen intenser worden en je merkt dat je intieme zone droger aanvoelt. Dit zijn duidelijke tekenen dat je hormoonbalans verschuift.
Premenopauze boven de 40 jaar
Na je 40e komen de symptomen vaak in volle kracht. Je menstruatie kan soms maanden wegblijven en dan weer plotseling terugkomen. Ook de opvliegers en nachtzweten keren vaker terug. Daarnaast merk je misschien dat je gewrichten stijver aanvoelen en dan concentreren lastiger is. De puzzelstukjes vallen nu op hun plaats: dit is echt de premenopauze.
Kan je zwanger worden in de premenopauze?
Je kunt zeker zwanger worden tijdens de premenopauze! Ook al neemt je vruchtbaarheid af, zolang je nog menstrueert - hoe onregelmatig ook - kun je een eisprong hebben en dus zwanger raken.
Wil je niet zwanger worden? Blijf dan anticonceptie gebruiken tot je minstens een jaar geen menstruatie meer hebt gehad. Wil je juist wél zwanger worden in deze levensfase? Dan kan het wat meer tijd en geduld kosten. Je vruchtbare dagen zijn moeilijker te voorspellen door je onregelmatige cyclus.
Is er een premenopauze test?
Helaas bestaat er geen premenopauze test die met zekerheid kan aantonen dat je in de premenopauze zit. Je arts kijkt vooral naar het totaalplaatje: je leeftijd, je klachten en soms je hormoonwaarden in het bloed. Het meest waardevolle 'testmiddel' is je eigen ervaring. Houd daarom je klachten en menstruatiepatroon goed bij, bijvoorbeeld in een app of dagboek. Dit geeft jou en je arts het beste inzicht in wat er in je lichaam gebeurt.
Afvallen tijdens de premenopauze: is het moeilijker?
Veel vrouwen merken dat de kilo's tijdens de premenopauze sneller komen en moeilijker verdwijnen. Dat is geen inbeelding! Je veranderende hormonen maken het echt lastiger. Je stofwisseling wordt trager, vet gaat zich vooral rond je middel verzamelen, je verliest spiermassa en slaapproblemen maken dat je meer trek krijgt.
Gelukkig kun je je lichaam wel een handje helpen. Start met krachttraining: dit houdt je spieren sterk en je stofwisseling actief. Kies eiwitrijke voeding zoals yoghurt of eieren die je langer verzadigen. Ruil suikers en witte pasta's in voor volkoren producten en verdeel je eten over de dag in kleinere porties. Vergeet ook de gezonde vetten uit avocado's, noten en olijfolie niet - ze houden je langer verzadigd. Met wat aanpassingen maak je het je lichaam een stuk makkelijker!
Tot slot: omgaan met de premenopauze
De premenopauze is voor elke vrouw anders, maar één ding staat vast: je bent niet alleen. Miljoenen vrouwen maken deze veranderingen door, en gelukkig wordt er steeds opener over gepraat. Luister naar de signalen van je lichaam en wees lief voor jezelf tijdens deze fase.
Veel vrouwen zoeken naar natuurlijke ondersteuning tijdens de premenopauze. Een optie is bijvoorbeeld Organic Shatavari van Ayurvediq, een plantaardig supplement dat kan helpen bij hormonale balans. Ben je ook nieuwsgierig naar andere natuurlijke oplossingen? Lees dan meer over hormonen uit balans of hoe lions mane helpt bij een concentratiedip.